Modlitwa wędrownego grajka – tekst
Przy małej wiejskiej kapliczce
Stojącej wedle drogi
Usiadł rzępoląc na skrzypkach
Wędrowny grajek ubogi.
Od czasu do czasu grający
Bezzębne otwierał wargi
To przekomarzał się z Bogiem
To znów się korzył bez skargi.
Ref.
Hej, Panie Boże, coś wielki
Gazdą jest nad gazdami
Po coś mi dał taką skrzypkę,
Co jeno tumani i mami?
Spraw to, ażebym. na zawsze
Umiał dziękować Ci, Panie
Że sobie rzępolę, jak mogę
Że daję Ci, na com jest w stanie.
A jeszcze bardziej chroń mnie
I od najmniejszej zawiści
Że są na świecie grajkowie
Pełni szumniej szych myśli.
Ref.
Hej, Panie Boże, coś wielki
Gazdą jest nad gazdami
Po coś mi dał taką skrzypkę,
Co jeno tumani i mami?
I niechaj pragnę w mym życiu,
Czy w bliskim, czy też w dalekim
Żem człekiem jest przede wszystkim
I niczym więcej, jak człekiem.
Spraw bym przy tej kapliczce,
Obok tej wiejskiej drogi,
Klękał i grywał na skrzypkach
Wędrowny grajek ubogi.
Ref.
Hej, Panie Boże, coś wielki
Gazdą jest nad gazdami
Po coś mi dał taką skrzypkę,
Co jeno tumani i mami?
I niechaj się zawsze przyznaję
Choć do najskrytszej przewiny
I wielką niech czynię spowiedź
W obliczu ludzkiej rodziny.
A jednak, o wielki Panie
Zlituj się, zlituj nade mną,
Chroń mnie bym się nie grążył
W jakąś rozpacz ciemną.
Interpretacja
Symbolika kapliczki i wędrownego grajka
Kapliczka przy drodze jest symbolem przystanku w życiu, miejsca refleksji i duchowego zatrzymania się. Dla wędrownego grajka, który jest centralną postacią pieśni, stanowi ona punkt, w którym może on zatrzymać się na chwilę, aby zastanowić się nad swoim życiem i rolą, jaką odgrywa w świecie. Grajek, jako postać uboga i wędrująca, reprezentuje każdego człowieka w jego życiowej podróży, zmagającego się z własnymi ograniczeniami i poszukującego sensu istnienia.
Wędrowny grajek, grając na skrzypkach, wchodzi w dialog z Bogiem, co pokazuje jego głęboką potrzebę duchowego połączenia i poszukiwania odpowiedzi na fundamentalne pytania. Jego muzyka staje się formą modlitwy, a otwieranie „bezzębnych warg” podkreśla jego ludzką kruchność i autentyczność w wyrażaniu emocji i myśli.
Refren jako wyraz dylematu egzystencjalnego
Refren pieśni „Hej, Panie Boże, coś wielki / Gazdą jest nad gazdami / Po coś mi dał taką skrzypkę, / Co jeno tumani i mami?” wyraża dylemat egzystencjalny grajka. Z jednej strony, jest on wdzięczny za dar muzyki, który pozwala mu wyrażać siebie i komunikować się z Bogiem, z drugiej strony, zastanawia się nad celem i znaczeniem tego daru. Czy muzyka ma służyć tylko zabawie i iluzji, czy też może pełnić wyższą funkcję?
Pytanie o cel daru skrzypiec jest metaforą pytań o cel i znaczenie talentów i umiejętności, które każdy człowiek otrzymuje. Grajek poszukuje zrozumienia, dlaczego został obdarzony swoją sztuką i jak może ją wykorzystać, aby służyć wyższym celom, być może nawet jako forma dziękczynienia Bogu.
Prośba o ochronę przed zawiścią i pokora
W kolejnych wersach grajek prosi Boga o ochronę przed zawiścią, co wskazuje na jego świadomość ludzkich słabości i pokus. Zawiść może być tu rozumiana jako zazdrość o talent innych grajków lub niezadowolenie z własnego losu. Grajek pragnie zachować czystość serca i umysłu, aby móc w pełni oddać się swojej pasji i służbie Bogu.
Pokora jest kolejnym ważnym motywem w pieśni. Grajek nie pragnie być kimś więcej niż człowiekiem, co świadczy o jego zrozumieniu własnej tożsamości i miejsca w świecie. Pragnienie bycia „człekiem przede wszystkim” podkreśla uniwersalną wartość ludzkiego doświadczenia i równości wszystkich ludzi przed Bogiem, niezależnie od ich statusu społecznego czy materialnego.
Życzenie kontynuacji tradycji i spowiedź
Grajek wyraża życzenie, aby móc kontynuować swoją praktykę gry na skrzypkach przy kapliczce, co symbolizuje pragnienie trwania w tradycji i przekazywania wartości duchowych poprzez muzykę. Ta kontynuacja jest dla niego sposobem na utrzymanie łączności z przeszłością i z wartościami, które są dla niego ważne.
Wersy o „wielkiej spowiedzi w obliczu ludzkiej rodziny” podkreślają potrzebę uczciwości i otwartości wobec innych ludzi. Grajek pragnie przyznać się do swoich błędów i słabości, co jest wyrazem jego dążenia do prawdy i autentyczności. Spowiedź staje się aktem pokory i akceptacji własnej ludzkiej natury.
Prośba o litość i ochronę przed rozpaczą
Ostatnie wersy pieśni są prośbą o litość i ochronę przed „rozpacz ciemną”. Grajek zdaje sobie sprawę z możliwości upadku duchowego i pragnie, aby Bóg wspierał go w trudnych chwilach. Ta prośba o litość jest wyrazem ludzkiej wrażliwości i potrzeby wsparcia w obliczu życiowych wyzwań.
Pragnienie ochrony przed rozpaczą pokazuje, że grajek jest świadomy ciemnych stron życia i ludzkiej egzystencji. Jego modlitwa jest wyrazem wiary i nadziei na to, że nawet w najtrudniejszych chwilach można znaleźć wsparcie i pocieszenie w wierze oraz wewnętrznej sile.
