Iżeś rzekł Pannie – tekst
Iżeś rzekł Pannie: „Tyś nadzieja moja, Tyś Matko Boska, dawczyni pokoja,”
Ni cię dosięgnie żadna zła przygoda, Ani się znajdzie w domie twoim szkoda.
Będąc Anielską Królową na niebie Każe zastępom, aby zawsze ciebie Na rękach swoich nosząc piastowały,
Najmniejszej krzywdy cierpieć ci nie dały.
Będziesz miał w ręku węża i gadziny, Przecie je każdej zwyciężysz godziny, I lwa osiodłasz, smoka wędzidłami,
Szatana zetrzesz własnemi nogami.
Słuchaj, co mówi Marya z litości: „Kto mi rad służy z szczerej uprzejmości, Biorę za syna i w każdym przypadku,
Dozna mnie Matką i w życia ostatku.” Głos jego u mnie nie będzie wzgardzony, Bo i przy śmierci dozna mej obrony.
Przezcmnie teraz już uszczęśliwiony Odbierze w niebie wieczystej korony.
Interpretacja
Znaczenie tytułu i adresata pieśni
Pieśń maryjna „Iżeś rzekł Pannie” zwraca się bezpośrednio do Maryi, matki Jezusa Chrystusa, która w tradycji chrześcijańskiej jest czczona jako Najświętsza Maryja Panna. Tytuł pieśni nawiązuje do słów, które według wierzeń miały być wypowiedziane przez Boga lub anioła do Maryi, podkreślając jej wyjątkową rolę i misję. Wypowiedzenie przez Boga frazy „Tyś nadzieja moja” stanowi potwierdzenie zaufania, jakim obdarowana jest Maryja, a także jej szczególnego miejsca w planie zbawienia.
Adresowanie pieśni do Maryi jako Panny i Matki Boskiej ma na celu podkreślenie jej dziewictwa oraz macierzyńskiej roli wobec Jezusa. Użyte epitety wskazują na głęboką pobożność i szacunek, jakim otaczana jest postać Maryi w chrześcijaństwie, szczególnie w katolicyzmie. Maryja jest tu przedstawiona jako dawczyni pokoja, co odnosi się do jej roli w przynoszeniu na świat Chrystusa, Księcia Pokoju.
Symbolika ochrony i wsparcia
Pieśń podkreśla ochronną rolę Maryi, która jest wolna od wszelkiego zła i nieszczęść. Wers „Ni cię dosięgnie żadna zła przygoda” symbolizuje nie tylko ochronę, jaką Maryja otrzymuje od Boga, ale również ochronę, którą ona sama oferuje wiernym jako ich duchowa matka. „W domie twoim szkoda” wskazuje na bezpieczeństwo i świętość miejsca związanego z Maryją, co może być rozumiane zarówno dosłownie, jak i metaforycznie jako ochrona dla tych, którzy żyją w zgodzie z jej naukami.
W kolejnych wersach pieśni pojawia się wzmianka o aniołach, którzy noszą Maryję na rękach, co jest odniesieniem do Psalmu 91,12 i podkreśla jej wyjątkową pozycję w hierarchii niebieskiej. Aniołowie, jako zastępy niebieskie, są tu przedstawieni jako strażnicy i służebnicy Maryi, co dodatkowo wzmacnia jej rolę jako Królowej Nieba i ziemi.
Triumf nad złem i pokusami
Pieśń zawiera również motyw zwycięstwa nad złem, co jest przedstawione przez obrazy węża, gadzin, lwa i smoka, które są tradycyjnymi symbolami zła i pokus. Zwycięstwo Maryi nad tymi stworzeniami jest metaforą jej duchowej siły i mocy nad naturalnymi siłami zła. „Węża i gadziny” mogą również odnosić się do biblijnego węża z Księgi Rodzaju, który skusił Ewę, podczas gdy Maryja jako „Nowa Ewa” triumfuje nad pokusą i grzechem.
Wersy te wskazują również na eschatologiczne zwycięstwo nad szatanem, co jest zgodne z katolicką doktryną o końcowym tryumfie dobra nad złem. „Szatana zetrzesz własnemi nogami” to obrazowe przedstawienie ostatecznego zwycięstwa, które ma być udziałem Maryi i wszystkich, którzy podążają za jej przykładem.
Obietnica opieki Maryi
Maryja, wypowiadając słowa „Kto mi rad służy z szczerej uprzejmości, Biorę za syna i w każdym przypadku,” wyraża gotowość przyjęcia każdego, kto z oddaniem i miłością służy jej i naśladuje jej cnoty. Obietnica przyjęcia za syna lub córkę jest wyrazem duchowej bliskości i opieki, jaką Maryja oferuje wiernym. To zapewnienie ochrony i matczynej troski w każdej sytuacji życiowej, zarówno w trudnościach, jak i w chwilach ostatecznych, takich jak śmierć.
Wzmianka o „życia ostatku” oraz „dozna mej obrony” wskazuje na wiarę w szczególną rolę Maryi w godzinie śmierci. W tradycji katolickiej wierzy się, że Maryja jest obecna przy umierających, wspierając ich i wstawiając się za nimi u Boga. To przekonanie jest źródłem pocieszenia dla wiernych, którzy w obliczu śmierci mogą liczyć na jej pomoc i wstawiennictwo.
Wizja wiecznej nagrody
Ostatnie wersy pieśni przynoszą obietnicę wiecznej nagrody dla tych, którzy przez życie na ziemi służyli Maryi i naśladowali jej cnoty. „Przezcmnie teraz już uszczęśliwiony Odbierze w niebie wieczystej korony” to obietnica zbawienia i wiecznego szczęścia w niebie. Korona jest tu symbolem zwycięstwa, chwały i wiecznego życia, które jest udziałem świętych i wszystkich zbawionych.
W kontekście katolickiej teologii, Maryja jest postrzegana jako pośredniczka łask i orędowniczka u Boga. Dlatego też, wierni zwracają się do niej z prośbami o wstawiennictwo i pomoc w osiągnięciu zbawienia. Wizja wiecznej nagrody jest zatem nie tylko obietnicą indywidualnego szczęścia, ale także potwierdzeniem roli Maryi jako matki i przewodniczki na drodze do nieba.