Gdy się Chrystus rodzi – tekst
Gdy się Chrystus rodzi
I na świat przychodzi
Ciemna noc w jasności
Promienistej brodzi
Aniołowie się radują,
Pod niebiosy wyśpiewują:
Refren: Gloria, gloria, gloria
In excelsis Deo!
Mówią do pasterzy
Którzy trzód swych strzegli
Aby do Betlejem,
Czym prędzej pobiegli.
Bo się narodził Zbawiciel,
Wszego świata Odkupiciel,
Refren: Gloria, gloria, gloria
In excelsis Deo!
O niebieskie Duchy,
i posłowie nieba.
Powiedzcież wyraźniej
co nam czynić trzeba:
Bo my nic nie pojmujemy,
Ledwo od strachu żyjemy.
Refren: Gloria, gloria, gloria
In excelsis Deo!
Idźcież do Betlejem,
gdzie Dziecię zrodzone,
W pieluszki powite,
w żłobie położone:
Oddajcie Mu pokłon boski,
On osłodzi wasze troski.
Refren: Gloria, gloria, gloria
In excelsis Deo!
A gdy pastuszkowie
wszystko zrozumieli
Zaraz do Betlejem
śpieszno pobieżeli
I zupełnie tak zastali
Jak anieli im zeznali
Refren: Gloria, gloria, gloria
In excelsis Deo!
A stanąwszy na miejscu
pełni zdumienia
Iż się Bóg tak zniżył
do swego stworzenia
Padli przed Nim na kolana
I uczcili swego Pana
Refren: Gloria, gloria, gloria
In excelsis Deo!
Wreszcie kiedy pokłon
Panu już oddali
Z wielką wesołością
do swych trzód wracali
Że się stali być godnymi
Boga widzieć na tej ziemi.
Interpretacja
Znaczenie narodzin Chrystusa
Narodziny Chrystusa są centralnym wydarzeniem w kolędzie „Gdy się Chrystus rodzi”. To moment, w którym Bóg staje się człowiekiem, a ciemność świata zostaje przełamana przez światłość. Symbolika ciemnej nocy, która „w jasności promienistej brodzi”, odnosi się do duchowego oświecenia, jakie niesie ze sobą przyjście Mesjasza. Chrystus jako światło świata przynosi nadzieję i zbawienie, co jest podstawą wiary chrześcijańskiej.
W kolędzie podkreślona jest radość aniołów, którzy śpiewają „Gloria in excelsis Deo”, co oznacza „Chwała na wysokościach Bogu”. Ten refren jest wyrazem niebiańskiej radości i uwielbienia Boga, który zszedł na ziemię. Aniołowie, jako posłańcy nieba, przekazują pastuszkom dobrą nowinę, zachęcając ich do odwiedzenia nowo narodzonego Zbawiciela.
Postać pastuszków
Pastuszkowie w kolędzie są przedstawieni jako skromni ludzie, którzy pierwszy otrzymują wieść o narodzinach Chrystusa. Ich postać symbolizuje prostotę i pokorę, które są cenione w chrześcijaństwie. To oni, nie królowie czy władcy, są świadkami tego cudownego wydarzenia. Ich reakcja – od strachu do radości – odzwierciedla ludzką naturę, która w obliczu boskiego objawienia przechodzi przemianę.
Pastuszkowie, choć początkowo nie rozumieją całkowicie sytuacji, są gotowi podążać za wezwaniem aniołów. Ich postawa jest przykładem wiary i gotowości do działania, nawet jeśli nie posiadają pełnej wiedzy. Ich podróż do Betlejem i pokłonienie się Dziecięciu jest wyrazem czci i uznania dla nowo narodzonego Króla.
Symbolika żłobu i ubóstwa
W kolędzie „Gdy się Chrystus rodzi” wielokrotnie pojawia się motyw żłobu, w którym narodził się Jezus. Żłób, będący miejscem, gdzie zazwyczaj karmione są zwierzęta, staje się symbolem ubóstwa i pokory. Narodzenie Boga w tak skromnych warunkach ma przypominać o tym, że zbawienie nie jest związane z bogactwem materialnym, ale z duchowym.
Ubóstwo narodzin Chrystusa podkreśla, że Bóg nie oczekuje od ludzi zewnętrznego przepychu, ale wewnętrznej przemiany serca. Dziecię zrodzone w żłobie jest dostępne dla każdego, niezależnie od statusu społecznego czy majątku. To przesłanie jest istotne dla zrozumienia chrześcijańskiej idei równości i uniwersalności zbawienia.
Reakcja i przemiana pastuszków
W kolędzie szczególną uwagę zwraca się na przemianę, jaką przechodzą pastuszkowie. Po początkowym strachu i niezrozumieniu, kiedy stają przed nowo narodzonym Mesjaszem, ich postawa zmienia się. Pastuszkowie padają na kolana, co jest wyrazem pokory i uznania dla boskości Dziecięcia. Ta scena jest obrazem duchowej przemiany, która dokonuje się w sercu człowieka w kontakcie z Bogiem.
Po oddaniu pokłonu Panu, pastuszkowie wracają do swoich trzód „z wielką wesołością”. Ich radość wynika z doświadczenia spotkania z Bogiem, który stał się człowiekiem. Pastuszkowie są teraz „godni” widzieć Boga na ziemi, co oznacza, że każdy człowiek, niezależnie od swojego pochodzenia, może doświadczyć bliskości z Bogiem.
Uniwersalne przesłanie kolędy
„Gdy się Chrystus rodzi” to kolęda, która niesie uniwersalne przesłanie nadziei i zbawienia. Poprzez opowieść o narodzinach Jezusa przypomina o tym, że światłość zwycięża ciemność, a Bóg jest blisko każdego człowieka. Refren „Gloria in excelsis Deo” jest przypomnieniem, że chwała należy się Bogu, który z miłości do ludzi stał się jednym z nich.
Kolęda ta jest zaproszeniem do refleksji nad własnym życiem i zachętą do duchowej przemiany. Poprzez postacie pastuszków uczy pokory i wiary, a przez symbolikę żłobu przypomina o wartościach, które są ważniejsze niż materialny dobrobyt. „Gdy się Chrystus rodzi” jest więc nie tylko pieśnią świąteczną, ale także głębokim przesłaniem duchowym, które ma znaczenie przez cały rok.
Gdy się Chrystus rodzi – tłumaczenie na angielski
When Christ is born
And comes into the world
The dark night in brightness
Wades in radiant beams
Angels rejoice,
Singing to the heavens:
Chorus: Gloria, gloria, gloria
In excelsis Deo!
They speak to the shepherds
Who were guarding their flocks
To go to Bethlehem,
As quickly as they could.
For the Savior is born,
The Redeemer of the whole world,
Chorus: Gloria, gloria, gloria
In excelsis Deo!
O heavenly Spirits,
And messengers of heaven.
Tell us more clearly
What we are to do:
For we understand nothing,
Barely living from fear.
Chorus: Gloria, gloria, gloria
In excelsis Deo!
Go to Bethlehem,
Where the Child is born,
Wrapped in swaddling clothes,
Laid in a manger:
Give Him divine homage,
He will sweeten your sorrows.
Chorus: Gloria, gloria, gloria
In excelsis Deo!
And when the shepherds
Understood everything
They quickly ran
To Bethlehem
And found it exactly
As the angels had told them
Chorus: Gloria, gloria, gloria
In excelsis Deo!
And standing in place,
Full of astonishment
That God so lowered Himself
To His own creation
They fell before Him on their knees
And honored their Lord
Chorus: Gloria, gloria, gloria
In excelsis Deo!
Finally, when they had
Given homage to the Lord
They returned to their flocks
With great joy
For they were deemed worthy
To see God on this earth